Gözde ışığa duyarlı fotoreseptörler bulunur. Vücutta bulunan reseptörlerin yaklaşık %70'ini fotoreseptörler oluşturur.
Göz, ışık şeklinde gelen uyarıları impulsa dönüştüren duyu organımızdır.
Göz dıştan içe doğru; sert tabaka (sklera), damar tabaka (koroid) ve ağ tabaka (retina) olmak üzere üç tabakadan meydana gelir.
Işık → Kornea → Göz bebeği → Göz merceği → Sarı benek → Beyin (görüntü oluşumu)
Sert Tabaka (Sklera)
Gözü koruyan en dış tabakadır.
Sert tabaka, gözün ön kısmında şişkinleşip saydamlaşarak korneayı meydana getirir.
- Göze gelen ışığın ilk kırıldığı yer korneadır.
- Korneada kan ve lenf damarları bulunmaz.
Damar Tabaka (Koroid)
Gözü besleyen kan damarları bu tabakada bulunur.
Gözün ön kısmında iris denilen renkli yapıyı oluşturur. Göze rengini veren iristir.
İrisin ortasında yer alan siyah boşluğa göz bebeği (fovea) denir. İriste bulunan düz kaslar, göz bebeğinin büyüklüğünü ayarlar. Yüksek ışıkta göz bebekleri küçülürken, düşük ışıkta büyür. Böylece göze giren ışık miktarı ayarlanır.
- Göz bebeği refleksleri orta beyin tarafından kontrol edilir.
İris ve göz bebeğinin arkasında saydam göz merceği bulunur.
- Göze giren ışığın ikinci kez kırıldığı yer göz merceğidir.
- Göz merceği de tıpkı kornea gibi kan damarı taşımaz.
Ağ Tabaka (Retina)
Fotoreseptör ile görme sinirlerinin bulunduğu en iç tabakadır.
Ağ tabakada (retinada) bulunan sarı benek, fotoreseptörlerin en yoğun bulunduğu alandır. Sarı benekte ters görüntü oluşur.
Retinada bulunan fotoreseptörler, şekil ve işlevlerine göre koni reseptörleri ve çubuk (çomak) reseptörleri olarak ikiye ayrılır.
Koni reseptörleri sarı benekte bolca bulunup, yeterli ışıkta renkli ve net görmeyi sağlar. Kırmızı, mavi ve yeşil pigment (renk maddesi) taşıyan üç çeşit koni reseptör bulunur. Bu üç reseptörün ayrı ayrı veya birlikte çalışması ile renkli görürüz. Doğuştan bazı insanlarda bu üç reseptörden bir veya ikisi bulunmaz ve sonucunda kalıtsal olan kırmızı yeşil renk körlüğü meydana gelir.
Çubuk (çomak) reseptörleri ise düşük ışıkta nesneleri siyah beyaz ve ayrıntılı görmemizi sağlar. Karanlık ortamda görmemizi sağlayan Rodopsin, çubuk reseptörler tarafından üretilir. Aydınlık ortamda parçalanan Rodopsin, karanlıkta üretilir. Rodopsin üretiminde A vitamini gereklidir. A vitamini eksikliğinde gece körlüğü (tavuk karası) denilen düşük ışıkta az ve bulanık görme durumu oluşur. Çubuk reseptörler sarı beneğin etrafında bulunur.
Görme sinirlerinin gözden (retinadan) çıkış yaptığı bölgeye kör nokta denir. Kör noktada fotoreseptör bulunmaz, dolayısıyla burada görüntü de oluşmaz.
- Göz küresinin içini dolduran yarı akışkan lenf sıvısına camsı cisim denir. Camsı cisim, kan damarı taşımayan kornea ve göz merceğini besler. Ayrıca gözün şeklini almasını ve az da olsa ışığın kırılmasını sağlayarak görmede de rol alır.
- Nesnenin uzaklığına bağlı olarak, göz merceğinin incelerek veya kalınlaşarak görüntünün sarı benek üzerine düşürülmesi olayına göz uyumu denir.
- Uzağa bakarken; kirpiksi kaslar gevşer, mercek bağları kasılır, göz merceği incelip çapı artar, göz bebeği büyür ve görüntü net algılanır. Yakına bakarken de tam tersi olaylar gerçekleşir.
Göz Kusurları / Hastalıkları
Miyopluk: Uzağı iyi görmezler. Kalın kenarlı mercekle düzeltilir.
Hipermetropluk: Yakını iyi görmezler. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Astigmat: Bulanık görürler. Silindirik mercekle düzeltilir.
Presbitlik: Göz merceğinin esnekliğini kaybetmesi sonucu göz uyumunda meydana gelen azalmadır. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Şaşılık: Göz kaslarının uyumlu çalışmaması veya uzunluklarının farklı olması ile meydana gelen uyumlu bakamama durumudur. Ameliyatla düzeltilebilir.
Göz Tansiyonu (Glokom): Göz içi sıvı (camsı cisim) basıncının yüksek olması durumudur. Bu basınç retina hücrelerinin yeterli beslenmesini engelleyerek ölmelerine neden olur. Erken teşhis edildiğinde tedavisi mümkündür.
Renk Körlüğü (Daltonizm): X kromozomu üzerinde çekinik bir genle yavru bireylere aktarılan kalıtsal bir hastalıktır. Kırmızı, mavi ve yeşil renklerinden biri veya ikisini ayırt edememe durumudur. Genel anlamda tedavisi yoktur.
Katarakt: Göz merceğinin matlaşarak saydamlığını kaybetmesi sonucu oluşur. Bulanık görmeye neden olur. Ameliyatla düzeltilebilir.
Hipermetropluk: Yakını iyi görmezler. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Astigmat: Bulanık görürler. Silindirik mercekle düzeltilir.
Presbitlik: Göz merceğinin esnekliğini kaybetmesi sonucu göz uyumunda meydana gelen azalmadır. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
Şaşılık: Göz kaslarının uyumlu çalışmaması veya uzunluklarının farklı olması ile meydana gelen uyumlu bakamama durumudur. Ameliyatla düzeltilebilir.
Göz Tansiyonu (Glokom): Göz içi sıvı (camsı cisim) basıncının yüksek olması durumudur. Bu basınç retina hücrelerinin yeterli beslenmesini engelleyerek ölmelerine neden olur. Erken teşhis edildiğinde tedavisi mümkündür.
Renk Körlüğü (Daltonizm): X kromozomu üzerinde çekinik bir genle yavru bireylere aktarılan kalıtsal bir hastalıktır. Kırmızı, mavi ve yeşil renklerinden biri veya ikisini ayırt edememe durumudur. Genel anlamda tedavisi yoktur.
Katarakt: Göz merceğinin matlaşarak saydamlığını kaybetmesi sonucu oluşur. Bulanık görmeye neden olur. Ameliyatla düzeltilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder