İşitme organı olan kulak, vücut dengesinin sağlanmasında da görev alır.
Kulak dış, orta ve iç kulak olmak üzere üç kısımdan oluşur.
Dış Kulak
Kulak kepçesi ile kulak yolundan oluşur. Kulak kepçesi, gelen sesleri toplayarak kulak yoluna iletir. Kulak yolu ise bu sesleri kulak zarına iletir.
Kulak yolundaki hücreler, mikrop tutucu özellikteki kulak kirini oluşturur.
Kulak zarı, dış kulak ile orta kulak arasında bulunur. Kulak yolundan aldığı sesi titreşime dönüştürür.
Orta Kulak
Kulak zarı ile oval ve yuvarlak pencere arasında bulunan yapılardan oluşur.
Çekiç, örs ve üzengi kemikleri orta kulakta bulunur. Kulak zarından aldıkları ses titreşimini daha çok arttırarak oval pencereye iletirler.
- Çekiç, örs ve üzengi kemikleri insan vücudunda bulunan en küçük kemiklerdir.
Orta kulakta bulunan diğer yapısı ise östaki borusudur ve yutağa açılır. Östaki borusu, dış kulak ile orta kulak arasındaki hava basıncını ayarlayarak, kulak zarının zarar görmesini engeller.
İç Kulak
İç kulakta hem işitme hem de dengeden sorumlu yapılar bulunur.
İşitmeden salyangoz (kohlea) sorumlu iken dengeden ise yarım daire kanalları, tulumcuk ve kesecik sorumludur.
Orta kulak ile iç kulağı birbirinden oval pencere ile yuvarlak pencere ayırır. Oval pencerenin hemen altında yuvarlak pencere bulunur.
Oval pencere; çekiç, örs ve üzengi kemiklerinden aldığı ses titreşimini hemen önünde bulunan dalız boşluğuna iletir. Dalız da bunu salyangoz yapısına aktarır.
Salyangoz toplamda üç kanaldan oluşur. Üstte bulunan vestibular kanal, altta bulunan timpanik kanal ve ortada bulunan ise kohlear kanaldır.
Vestibular kanal ve timpanik kanalın içinde perilenf sıvısı bulunurken kohlear kanalın içinde ise endolenf sıvısı bulunur.
Gelen ses titreşimleri öncelikle vestibular kanalda bulunan sıvıda dalgalanmalar meydana getirir. Bu dalgalar timpanik kanala doğru ilerlerken, orta kanal olan kohlear kanaldaki endolenf sıvısının da hareketlenmesini sağlar.
Kohlear kanalın alt zarına temel zar denir ve bu temel zarın üzerinde işitme reseptörleri (mekanoreseptör) bulunur. Bu reseptörlerin bulunduğu bölgeye korti organı denir.
Kohlear kanaldaki sıvı dalgalanmaları, korti organında bulunan reseptörlerde uyarı oluşturur. Bu uyarı işitme sinirlerine impuls (uyartı) şeklinde aktarılır. Beyne ulaşan bu impulslar işitmenin meydana gelmesini sağlar.
En son timpanik kanalda ilerleyen dalgalar, yuvarlak pencereye çarparak ortadan kaybolur. Timpanik kanalın sonunda yuvarlak pencere bulunur.
Yarım daire kanalları dönme hareketlerinin düzenli gerçekleşmesinde görev alır. Etrafımızda belli bir süre dönüp birden durduğumuzda, hala dönüyor gibi hissetmemizin nedeni, bu kanallarda bulunan sıvının hala hareket ediyor olmasındandır.
Tulumcuk ve kesecik yapıları ise yer çekimine karşı yapılan dikey hareketlerde vücut dengesinin sağlanmasında görev alır.
Tulumcuk ve kesecikte tüy şeklinde reseptörler ve kalsiyum karbonattan oluşan otolit taşları bulunur.
İç kulakta bulunan bu yapıların iltihaplanması veya zarar görmesi durumunda işitme ve/veya dengede kayıplar meydana gelebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder